Året vestlandsvegar blei til luksusvegar

Klokka nærma seg ni på kvelden, og me sat tre ungdommar trykt saman i baksetet på ein liten trehjuls moped, ein såkalla «bajaji», som surra rundt i ukjente, tronge nabolag midt i Dar Es Salaam.

Tekst: Maria Øygard

---

Eg og teammaten min skulle leverast trygt heime bakom den høge porten vår, og nummer tre skulle sørge for det. Eit sitat sette i gang tankane mine. «You have to travel far away, to learn to appreciate what you have at home”. I mørkret skumpa me bortover den smale, humpete jordvegen, og eg kjempa imot for å ikkje skalle hovudet i taket samtidig som eg tenkte; «Aldri igjen skal eg klage på vegane heime i Hardanger». 

Fjerde oktober sette eg meg på flyet frå Bergen, ivrig etter å starte det som fram til no skulle bli mitt livs største eventyr. Eit halvår i Dar Es Salaam som frivillig for Strømmestiftelsen. Med meg i bagasjen hadde eg seks veker med førebuingar frå Hald internasjonale skule.

Overgangen frå ein coldclimate culture som Norge, til ein warmclimate culture som Tanzania, skulle bli så smidig som overhode mogleg. Eg hadde pugga den viktige og respektable helsinga «Shikamoo», pakka med meg rett klede, som dekka kne og skuldre, og det mykje omtalte konseptet «african time» var velkjent for meg. Eg skulle no vere gjest i ein ny kultur, og eg var klar. 

Ei sak ingen førebudde meg på, var «rain season», og regnet sine konsekvensar for heile samfunnet. «Skal eg liksom ta med regnjakke?» spurde eg undrande då læraren min nemnde at det plar regne litt i Tanzania i november og desember. «Regnjakke? Nei, det treng du ikkje. Oftast styrtregnar det i ti minutt og så er det over», fekk eg til svar.

No har det regna i over ein månad i strekk, og langt meir en ti minuttar per dag. Planar på planar vert avlyste, og både eg og resten av samfunnet her nede står stille. Ute høljar det ned, vegane flyt over, gatene er tomme og alt eg tenkjer på er Bergans-jakka mi som heng heime i gangen i Hardanger. 

Totalt uførebudd var eg og på alt bråket, alle menneska og dei overveldande inntrykka som følgjer med når ein bur i ein storby som Dar Es Salaam. Byen med omlag like mange innbyggjarar som heile Noreg. Sjølv vaks eg opp i den vesle bygda Strandebarm på vestlandet. Ein relativ stor kontrast, vil eg tørre påstå. Morgonar i Dar byr på ei god blanding av skrikande geiter, evig tuting frå hovudvegen og bønnerop i høgtalarar på fullt volum.

Samstundes er Strandebarm heilt stille. På bussane hender det at eg slepp å halde meg fast. Me står uansett så tett saman at eg ikkje kan rikke meg. Det er i desse stundene, i 32 varme, fuktige grader, skvisa mellom sveitte menneske, at eg kjenner ei enorm takksemd for Skyss-bussane heime. Dei som passerar tre gongar om dagen, med rundt fire personar om bord.  

Bildet blir heilt klart når ein står der aleine, i eit nytt land, midt i ein ny og ukjend kultur. Sjølv om Tanzania gruser oss nordbuarar på både mangoar, gjestfriheit, dansemoves og mykje anna, vert denne kvelden vestlandsvegar til luksusvegar, og både Bergans-jakka og Skyss-bussane får ein heilt ny verdi.

Kvardagen i Afrika minner meg og konstant på kor mykje eg elskar minusgradene alle heime sutrar sånn over. Eg stiller meg herved bak sitatet tredjemann i bajajien leverte den kvelden. «You have to travel far away, to learn to appreciate what you have at home».